نویسنده : حدیث

  نقش مداخله جویانه سیا و موساد در اکثر نقاط دنیا و  به طور ملموس تر ، منطقه خاورمیانه ، را نمی توان انکار کرد ... یکی از راههای که برای ایجاد نا امنی در کشورها از طرف سازمانهای جاسوسی ایالات متحده دنبال می شود ، ایجاد کمیته هایی برای برنامه ریزی و راه اندازی خیزش و در نتیجه شورش است ... استفاده از ابزارهای رسانه ای فوق العاده قدرتمند ، تحریک و تجهیز گروههای مخالف حکام کشورهای مختلف ، بزرگنمایی مشکلات موجود در کشورها ، ایجاد بسترهای مناسب برای نشان دادن اعتراض عمومی ،  ناتوان نشان دادن دولتهای بر سر کار در حل مشکلاتی که اتفاقاً خودشان ایجاد کرده اند !!! ... تنها چند مورد از وظایف کمیته شورش است ... هدف کمیته در یک کلمه ایجاد " بحران " است ...

اولین مرحله از برنامه های کمیته شورش ، ایجاد بسترهای مناسب برای جلب آراء عمومی جامعه است که به تبع آن بتوانند بسترهای بروز و ظهور اعتراضات را فراهم کنند ... یعنی مردم را نسبت به حکام خود بی اعتماد می کنند ... بعد از این مرحله است که دست به کار می شوند و تمام توان خود را می گذارند ، چرا که در صورت عدم کنترل این خیزش و عدم تعمیق دادن به آن ، پروژه شکست خواهد خورد ... البته نکته مهم در این زمینه نحوه برخورد قوای حاکم در هر جامعه با این پدیده مداخله گرانه است که می تواند در خنثی سازی و یا به آشوب تبدیل شدن این خیزش بیانجامد ...

خیزش اجتماعی چیست ؟ (Insurrection)

خیزش عبارت است از جهش ناگهانی بخشی از جامعه که می‌تواند به سمت برانداختن قدرت حاکمه میل کند . وجود خیزش‌ها در یک جامعه نشاندهنده وجود یک بستر مناسب برای اعتراض‌گری عمومی است ، اما این اعتراض‌گری به تناسب قدرت سازماندهی مردم و قدرت مقابله دولت ، بروز یکی از اشکال سه‌گانه خیزش ، جنبش اجتماعی (Social Movement) و یا انقلاب (( Revolution را ممکن می‌سازد . هرچه توان سازماندهی نیروهای اجتماعی بالاتر باشد امکان گسترش و تعمیق خیزش در جامعه و دستیابی به یک انقلاب بیشتر است ، هرچه قدرت دولت در مقابله با نیروهای معترض بالاتر باشد گستره حرکت اعتراضی محدودتر شده و شانس بروز یک انقلاب کمتر می‌باشد . به عبارت دیگر خیزش امکان رشد نمی‌یابد .

عوامل موثر در موقیت خیزش اجتماعی :

الف) استعداد جو عمومی جامعه (کشش روانی حرکت اعتراضی تداوم‌دار ناشی از نارضایتی عمومی و اگاهی اجتماعی) .

ب) ناتوانی دولت در مهار خیزش(با ویژگی‌های زیر) :

1 - کمبود نیرو برای مهار گسترده‌شدن جنبش ،

2 - ضعف سازماندهی نیروها ،

3 - ضعف اطلاعات در باره ابتکارات خیزش ،

4 - عدم وجود روحیه و انگیزه در نیروهای سرکوبگر ،

5 - محدودیت‌های داخلی و یاخارجی در انتخاب دلبخواه شدت سرکوبگری .

ج) وجود دانش مبارزاتی عمومیت‌یافته نزد خیزش‌گران (برای سازماندهی معترضین و ... ).

د) موفقیت عملی در سازماندهی مبارزه (سریع و همه‌گیر شود و ...) .

شورش :

شورش(Riot) را می‌توان مترادف اغتشاشات شهری دانست . اغتشاشات شهری عبارت است از رفتارهای دسته‌‌جمعی - توده‌ای اعتراض‌آمیز که توسط کثیری از مردم عادی و به طور غیربرنامه‌ریزی‌شده ، فاقد سازماندهی قبلی و انسجام جدی شکل می‌گیرد . شورش برخلاف انقلاب ، فاقد ویژگی همه‌گیری است و معمولا علیه دولت و یا سایر نهادهای سیاسی رخ می‌دهد . شورش‌ها برخلاف رفتارهای روزمره و روزانه که الگودار و قابل پیش‌بینی هستند ، فاقد هنجارهای معین می‌باشند . بار عاطفی شورشگران بسیار شدید است و اساسا شورش محتاج تراکم و آمادگی انسجام عاطفی و قوی بین اعضای شرکت‌کننده است . یعنی اعضاء خشمگین ، عصبانی ، وحشت‌زده و یا نگران ...

1 - در لغت به معنی شوریدن ، آشفتگی ، غوغا و در زبان عربی به معنی فتنه می‌باشد . در اصطلاح ، شورش حرکتی مردمی است ، به انواع و اشکال گوناگون علیه وضع موجود در جامه که الزاما با طرح و برنامه قبلی نیست.

2 - شورش عبارت است از کلیه اقدامات اجتماعی ، سیاسی ، نظامی ، فرهنگی و عقیدتی توسط جمعیتی خاص ، جهت رسیدن به خواسته خود یا انتقام یا جبران خسارت ، به صورت غیرقانونی و برخلاف نظم عمومی جامعه ، که می‌تواند با دخالت یا بدون دخالت گروه تشکیلاتی صورت گیرد . بعضی اقدامات شورشی دارای نمودهای ظاهری در سطح جامعه هستند ، مانند اعتصاب ، اغتشاش ، خرابکاری ، راهبندان ، ترور و ... .(نقل از اعتمادزاده :1375 ، 23)

به تعبیر دیگر هرگاه یک جماعت خشن و پرخاشگر به جان و مال دیگران حمله‌ور شوند ، شورش رخ می‌دهد .(نقل از منصوری و قدوسی:1374 ، 32) 

از مهم‌ترین مکانیسم‌های فعال در شورش :

ناشناسی(جهت فراموش کردن موقت مسئولیت خود) ، تلقین‌پذیری سریع از رهبران موقتی ، تاثیرپذیری عاطفی از همدیگر ، هیجان عاطفی لجام‌گسیخته و وجود حالات غیرشخصی .

شورش‌ها به طور کلی پدیده خود به خودی هستند که زودگذر بوده و بی‌هدف و بی‌برنامه هستند و حتی مسیرهای از قبل تعیین‌شده را طی نمی‌کند .

بروز حرکات اوباشگرانه ، بزهکارانه و حتی تصرف عدوانی در شورش‌ها محتمل است .

هرچند شورش‌ها عمدتا به سبب مسایل ساختاری از جمله مشکلات اقتصادی و یا تصمیم‌گیری‌های نامناسب مسئولین شهری روی می‌دهند اما بایستی به مکانیسم‌های ذهنی و روانی مثل احساس محرومیت ، محرومیت نسبی و تمنیات فزاینده نیز توجه داشت .

اغتشاش :

1 - نوعی از اقدامات شورشی است که جنبه ظاهری به خود گرفته و به صورت تظاهرات غیرقانونی و خشونت‌آمیز جلوه‌گر می‌شود . (نقل از اعتمادزاده)

2 - منتخب نویسنده : یک نوع حرکت جمعی است که با هدف دستیابی به خواسته جمعی ، حالت خشونت‌آمیز به خود گرفته و از مرز قانون فراتر می‌رود .

اغتشاش (Commotin): اغتشاش در لغت به معنی آشفتن ، آشفته‌شدن و آشفتگی است و منظور اختلال و بی‌نظمی‌ای است که در آن کارکرد و حاکمیت زیر سوال می‌رود .

تقسیم‌بندی اغتشاش :

1 - اغتشاش سازمان‌یافته(تشکیلاتی) : از قبل پیشربینی‌شده ، دارای سلسله‌مراتب است ، وابسته به سازمان یا گروه است ، معمولا یک رهبر دارد ، شرکت‌کنندگان معمولا خواسته سیاسی دارند ، در میان آنان افراد حرفه‌ای و آموزش‌دیده برای تخریب و ... وجود دارند ، غالبا از پشتیبانی بیگانگان یا جریانات قدرتمند داخلی برخوردارند .

عمده اقدامات اغتشاش : بیان شعار محرک سیاسی و تند ، حمله به خودروهاو اماکن دولتی ، حمله به گروه‌های مخالف خود ، ایجاد راهبندان ، غارت و چپاول اموال دولتی و شخصی ، اقدامات تبلغی و ... .

2 - اغتشاش غیرتشکیلاتی : از قبل پیش‌بینی‌نشده ، رهبر مشخص ندارد ، خواسته سیاسی ندارند( عمدتا خواسته صنفی دارند) .

اقدامات اغتشاشگران : شعار مخصوصا در چارچوب صنفی و اقتصادی و ... دارند ، حمله پراکنده و غیرمنسجم می‌کنند ، همراه با راهبندان و حریق است ، غارت و چپاول اموال دولتی و شخصی را به دنبال دارد .

از منظر دیگر اغتشاش :

1 - اغتشاش کور و هیجانی (انبوه خلق) .

2 - اغتشاش اعتراضی با ریشه محلی و منطقه‌ای .

3 - اغتشاش اعتراضی با ریشه عام (مسائل و نارسایی‌های سراسری) .

مراحل شکل‌گیری اغتشاش :

1 - پیدایش منشأ خواسته جمعی(الف- وضعیت مطلوبی که بوده و از دست رفته ، وضعیت مطلوبی که وجود دارد و مورد تهدید است ، و وضعیت مطلوبی که فقدان آن احساس می‌شود) .

2 - پیدایش خواسته (باور ذهنی مبنی بر بازگشت ، تداوم یا ایجاد یک وضعیت مطلوب) .

3 - تعیین سازمان رسمی پاسخگو (افراد مرجع پاسخگویی آن را مشخص می‌کنند . مانند شهرداری ، برق ، ...) .

4 - ضرورت‌سنجی طرح خواسته (توانمندی سازمان پاسخگو با توجه به شرایط موجود توسط مطالبه‌کنندگان بررسی می‌شود . اگر شرایط نبود ، به بعد موکول می‌کنند ) .

5 - پیگیری قانونی خواسته در سازمان (طبق بندهای 3 و 4) .

6 - عدم پیگیری قانونی خواسته در سازمان (برخی افراد علی‌رغم اعتقاد کامل به مشروعیت خواسته خود ، به علت نگرش منفی خود به پیگیری قانونی ، به این کار مبادرت نمی‌ورزند) .

7 - دریافت پاسخ پیگیری قانونی .

الف)دریافت پاسخ مناسب .

ب) عدم دریافت پاسخ مناسب .

8 - پیگیری غیرقانونی در سازمان (عدم دریافت پاسخ مناسب) .

9 - نارضایتی (از نتیجه مناسب نگر فتن یا عدم مراجعه به سازمان ذیربط .

10 - اعتراض (به اشکال مختلف) .

11 - جرقه ازدحام و ازدحام .

12 - تهییج جمعی ( ایجاد التهاب ، افزایش شدید احساسات ، طرح ادعاهای مربط با جرقه ازدحام ، پخش و تشدید ادعاهای مطرح ، پیوستن تماشاگران و ... .

13 - جرقه اغتشاش (پرتاب سنگ و ... ) .

برخی رفتارهای اغتشاش با فرض حضور حریف :

1 - اقدامات تبلیغاتی (در قالب پخش اعلامیه ، توزیع تراکت ، بیان شعارهای تند و ...) .

2 - شایعه‌پراکنی با توجه به جو احساسی به وجودآمده .

3 - هتاکی (ناسزا ، سرزنش ، طعنه و ...) .

4 - پرتاب اشیاء (آجر ، بطری ، بمب دستی و ...) .

5 - حمله به افراد و خودروها (خصوصا نیروهای مقابله‌گر) .

6 - به تعطیلی‌کشاندن اماکن دولتی و خصوصی (که عموما کارکردشان در جهت رفع نیازهای عمومی جامعه است ، به منظور اختلال در کارکردهای مذکور) .

7 - غارت و تخریب اموال عمومی و خصوصی .

8 - مسدودکردن راه‌های ارتباطی به منظور اخلال در روند پشتیبانی و رساندن تجهیزات و آذوقه به نیروهای کمکی به جمعیت مقابله‌کننده .

9 - استفاده از زنان ، بچه‌ها و افراد مسن (نوعی عملیات روانی است) .

10 - پرتاب قلاب به طرف سنگرهای نیروهای مقابله‌کننده .

11 - ساختن سنگر در مقابل نیروهای ضداغتشاش .

12 - هدایت خودروها و اشیاء به طرف ماموران .

13 - استفاده از آتش‌زدن اماکن و ...) .

14 - استفاده از مواد منفجره .

15 - تیراندازی به سوی ماموران .

16 - حرکت به سوی مراکز حساس .

17 - گروگانگیری .

متاسفانه از این دست تحرکات و نا آرامی ها را در سالهای نه چندان دور در تهران شاهد بودیم که مستقیماً توسط کمیته شورش ، سازمان جاسوسی سیا و موساد ، کنترل می شد ... اما نقطه امیدوار کننده در هنگام بروز این پدیده ، حضور آگاهانه مردم و کنترل قابل قبول نظام بر جریان سازی ، بود ...